Dat dwingt het gemeentebestuur om keuzes te maken. Nog meer dan voorgaande jaren. Dit blijkt uit de stukken die deze week naar de gemeenteraad gingen: het jaarverslag van 2022, een tussentijdse rapportage over 2023 en een vooruitblik tot en met 2027, de Kadernota.
Positief jaar 2022
Het afgelopen jaar werd de gemeente geconfronteerd met grote, actuele maatschappelijke uitdagingen zoals de energiearmoede, inburgering van statushouders en opvang van vluchtelingen. Hiervoor kwam extra geld vanuit het Rijk. Met de huidige krapte op de arbeidsmarkt was het echter niet mogelijk om extra medewerkers te werven voor deze extra taken. Gevolg was dat aan de eigen ambitie minder invulling kon worden gegeven. Het jaar is daardoor afgesloten met een positief resultaat van 5,8 miljoen euro, omdat niet alle gemaakte plannen uitgevoerd zijn. Voorheen werd gekozen om deze budgetten door te schuiven naar het volgende jaar. Nu is ervoor gekozen om deze ‘vrij’ te laten vallen. Het geld komt in een reserve.
Tussentijdse rapportage 2023
Voor het jaar 2023 voorziet de gemeente in de tussenrapportage een tekort van 2 miljoen euro. Een belangrijke oorzaak zijn ontwikkelingen binnen de jeugdzorg en de Wmo. De zorg aan jongeren is complexer en daarmee duurder geworden. De vergrijzing is sterk toegenomen, met als gevolg een grotere vraag naar hulp in het huishouden en hulpmiddelen. Deze kosten stijgen harder dan voorzien. Ook de nieuwe cao’s voor de medewerkers van de gemeente en onze samenwerkingspartners kosten extra geld, mede door de sterk gestegen inflatie. Met maatregelen en mogelijke compensatie door het Rijk moet het tekort worden teruggedrongen.
Vooruitblik in Kadernota
Voor de komende jaren heeft de gemeente grote uitdagingen. We willen steun blijven geven aan onze inwoners die niet goed mee kunnen komen. We willen zorgen voor voldoende en betaalbare woningen. En er zijn diverse verkeersmaatregelen nodig om de verkeersveiligheid te verbeteren voor met name voor voetgangers en fietsers. Daarnaast heeft het college grote ambities zoals verduurzaming van de eigen accommodaties, bouwen en verduurzamen van scholen en renovatie/verduurzaming van speeltuinen. De maatschappelijke opgaven vanuit het Rijk blijven ook aandacht vragen. Tegelijkertijd is onduidelijk welke inkomsten de gemeente krijgt vanuit de Rijksoverheid, het gemeentefonds. Het gemeentefonds neemt sterk af vanaf 2026. Een andere onzekere factor is de krapte op de arbeidsmarkt.
Kortom, we willen invulling geven aan onze ambities, maar zien onder ogen dat we daarvoor afhankelijk zijn van een gezonde financiële huishouding en een sterke gemeentelijke organisatie. Binnenkort wordt duidelijk wat de afname van het gemeentefonds vanaf 2026 voor Culemborg betekent.
Wethouder Financiën Mischa Peters: “Dit alles betekent dat er, nog meer dan voorgaande jaren, keuzes gemaakt moeten worden. Op deze manier weten we welke ambities de komende jaren realistisch zijn. Hierbij willen we oog blijven houden voor alles wat kwetsbaar is in onze stad. Het college werkt dit alles in de komende maanden verder uit, zodat de gemeenteraad na de zomer in positie wordt gebracht om de keuzes te maken voor de komende jaren.”
In november, als het beeld compleet is, stelt de raad de begroting voor 2024-2027 vast.